دقت کرده‌اید گلدان‌های بعضی از افراد چقدر بی‌نقص و زیبا به‌ نظر می‌رسند؟ قطعا راز این افراد آشنایی بیشتر با نیاز‌های اولیه‌ی گیاه خود است.
یکی از مهم ترین عوامل رشد گل و گیاهان، خاک آن‌ها است . خاک مرغوب برای گلدان می‌تواند تفاوت زیادی در زنده ماندن یا رشد کامل آن ها ایجاد کند.

در این مطلب می‌خواهیم به بررسی فاکتور‌های یک خاک با کیفیت و آشنایی با انواع خاک گلدان بپردازیم تا با شناخت ویژگی‌های هرکدام و اطلاع از نیازهای گیاهتان، بدانید بهترین خاک برای گلدان‌های خانگی چه خاکی است؟ پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا انواع خاک های گلدان را بهتر بشناسید.

آنچه خواهید یاد گرفت:

بهترین خاک گلدان چه ویژگی‌هایی دارد؟
معرفی بهترین انواع خاک برای گیاهان آپارتمانی
تست با کیفیت بودن خاک گلدان
بالاخره بهترین ترکیب خاک برای گلدان، چه ترکیبی است؟

بهترین خاک گلدان چه ویژگی‌هایی دارد؟

ویژگی‌های بهترین خاک گلدان برای گیاهان مختلف و متناسب با نیاز‌ آن‌ها ممکن است متفاوت باشد؛ اما به طور کلی یک خاک گلدان مرغوب باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد.

1- زهکشی مناسب

مهم‌ترین ویژگی بهترین خاک گلدان زهکشی آن است. زهکشی خاک یعنی اینکه شرایطی را برای خاک گیاه فراهم آورید که آب اضافی درون خاک باقی نماند. هرچقدر زهکشی خاک بهتر باشد آب اضافه سریعتر از زیر گلدان خارج میشود. تنها کمبود آب نیست که منجر به آسیب به گل ها و گیاهان می شود، آب اضافی نیز ضررهای زیادی دارد و حتی می‌تواند باعث مرگ گیاهان شود.

جلوگیری از خفگی بر اثر آبیاری زیاد، همچنین بیمار شدن ریشه ها، مخصوصا بیماری‌های قارچی مهم‌ترین مزایای زهکشی خاک گلدان هستند با توجه به نوع گیاه زهکشی هم متفاوت است برخی از گل و گیاهان نیازمند خاک سبک برای گلدان و زهکشی بالایی هستند و برخی دیگر نیز زهکشی متوسط برایشان کافی است.
به طور مثال خاک گل دیفن باخیا باید زهکشی بسیار خوبی داشته باشد برای آنکه ریشه آن بر اثر ماند آب زیادی خفه میشود.

2- تخلخل و منافذ کافی

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم خاک گلدان تخلخل است؛ به فضا و منافذ بین ذرات خاک تخلخل خاک می‌گویند. منافذ خاک برای تبادل هوا و اکسیژن،حرکت آب، انتقال گازها و رشد آسان تر ریشه گیاهان ضروری هستند؛ پس تخلخل خاک باید به گونه‌ای باشد که منافذ آن با آب بسته نشده و باعث خفگی ریشه گیاه نشود و بر اثر آبیاری‌های پی در پی و متراکم سطح خاک سفت نشود.

بیشتر بخوانید: نحوه آبیاری گیاهان آپارتمانی

3- PH مناسب

PH مناسب برای گل های آپارتمانی عمومأ بین 5/5 الی 7 می باشد. اکثر گل های آپارتمانی خاک های نسبتأ اسیدی را ترجیح می دهند. اما توجه کنید که بعضی از گیاهان مانند گل داوودی، شمعدانی‌ و برخی گونه‌های اسطوخودوس در خاک قلیایی رشد می‌کنند که PH آن 5/7 است.

4- تامین مواد مغذی

گیاهان برای رشد مناسب نیاز به یکسری مواد مغذی دارند. مهمترین عناصر غذایی گیاهان نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم است و بهترین خاک گلدان باید همه عناصر ضروری گیاه را تامین کند. کمبود هرکدام از عناصر ذکر شده در خاک مشکلاتی را برای گیاهان ایجاد می‌کند؛ مثلا گیاهان فاقد نیتروژن در برگهای مسن تر و پایین تر زرد می شوند. گیاهان فاقد فسفر ممکن است رشد خود را متوقف کرده یا رنگ بنفش مایل به قرمز را در بافت برگ نشان دهند.

کمبود پتاسیم می تواند باعث قهوه ای شدن بافت برگ در امتداد لبه های برگ شود که از برگ های پایین تر و مسن تر شروع می شود. کمبود کلسیم اغلب منجر به “سوختگی نوک” برگ های جوان می‌شود با این حال، کمبود کلسیم اغلب به دلیل کمبود کلسیم در خاک نیست، بلکه در اثر آبیاری ناهموار، رطوبت بیش از حد خاک یا آسیب به ریشه ها ایجاد می شود.

ورمی‌کمپوست برای تامین مواد غذایی گیاه بسیار مناسب می‌باشد و می‌توانید از کود ورمی کمپوست شرکت سبز‌ایش در تهیه بهترین خاک گلدان استفاده کنید اما توجه کنید که یک ‌سوم از خاک گلدان ورمی‌کمپوست باشد.

5- استریل بودن خاک

خاک باید فاقد هرگونه مواد آلوده، قارچ و باکتری باشد.یکی از تفاوت‌های خاک گلدان و خاک باغچه در همین استریل بودن است.خاک گلدان عقیم است و حاوی میکروارگانیسم نیست.

6- EC مناسب داشته باشد

ECخاک اغلب بعنوان معیاری از شوری خاک بیان می‌شود که شاخصی از میران نمک های موجود در خاک است و در حاصلخیزی خاک نقش تعیین کننده ای دارد. شوری خاک موجب کاهش جذب آب توسط ریشه از خاک می‌شود؛ بنابراین گیاه مجبور است از انرژی بیشتری برای جذب آب استفاده کند.

بیشتر بخوانید: انواع بستر کشت چیست؟

معرفی بهترین انواع خاک برای گیاهان آپارتمانی

1- پیت ماس

پیت‌ماس خاکی به رنگ سیاه با دانه‌بندی درشت است؛ که از بقایای برگ‌های پوسیده، جلبک‌ها و خزه‌ها تشکیل شده است. از فواید پیت‌ماس می‌توان به زهکشی مناسب و تنفس خوب گیاه اشاره کرد؛ همچنین استفاده از پیت‌ماس، باعث نگهداری بیشتر کود در خاک می‌شود. جالب هست بدونید که پیت ماس تا بیست برابر وزن خود آب جذب می کنه و برای حفظ رطوبت خاک بسیار عالی است. توجه داشته باشید پیت‌ماس به تنهایی برای گیاهان اپارتمانی کافی نیست و حتما باید با دو خاک دیگر مخلوط شود. برای مطالعه بیشتر مطلب خاک پیتماس چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟ را بخوانید.

2- پرلیت

پرلیت از انواع خاک گلدانی و به رنگ سفید است ؛ که از بقایای سنگ‌های اتشفشانی تشکیل شده. از پرلیت برای بالابردن تخلخل و افزایش زهکشی خاک استفاده می‌شود؛ زیرا پرلیت قابلیت این را دارد که رطوبت زیادی در خود ذخیره کرده و به مرور زمان به خاک گلدان تزیق کند. در خیلی از مواقع از پرلیت به عنوان یک بستر بسیار عالی برای ریشه زایی هم استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: 13 گیاه آپارتمانی سایه دوست

3- کوکوپیت

کوکوپیت از پوست درخت نارگیل تهیه می‌شود و برای انواع گیاهان اپارتمانی کاربرد دارد. کوکوپیت مواد مغذی و خاصیت غذایی بسیار زیادی دارد و ریشه‌زایی را افزایش می‌دهد. همچنین کوکوپیت موجب افزایش تخلخل و تنفس بهتر گیاه می‌شود و به دلیل خاصیت نگهداری اب، نیاز آبیاری گیاه را کاهش می‌دهد.کوکوپیت‌ها به صورت قالبی و فشرده در بازار موجود هستندکه با اضافه کردن آب از حالت فشرده خارج می‌شوند.

بیشتر بخوانید: مزایای پرلیت در کشاورزی

4- ورمی کمپوست

بدون شک ورمی کمپوست یکی از بهترین تقویت کننده های گل و گیاهان آپارتمانی و حتی فضای بیرون است. اگر به دنبال یک کود ارگانیک تمام عیار می گردید در استفاده از ورمی کمپوست شک نکنید زیراکه ورمی کمپوست در خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک تاثیر بسزایی دارد. از این کود در کشاورزی، فضای سبز، گلکاری، نشا کاری، سبزی کاری، قارچ خوراکی، خزانه، نهالستان‌ها، تولید محصولات گلخانه‌ای و گل‌های آپارتمانی استفاده می‌شود.

ورمی کمپوستها از کربن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، آهن، روی و سایر عناصر میکرو و ماکرو تشکیل شده اند.

5- پوکه معدنی

پوکه‌ی معدنی مخصوص گلدان با پوکه‌های ساختمانی متفاوت است. پوکه‌ی معدنی یک سنگ سبک و متخلخل است به همین دلیل اغلب در انتها‌ی گلدان و به‌ عنوان زهکش استفاده می‌شود. از خواص فوق‌العاده‌ی آن برای گیاهان می‌توان به خارج کردن آب اضافی از انتهای گلدان، جلوگیری از پوسیدگی ریشه گیاه و کاهش دفعات ابیاری اشاره کرد.

تست با کیفیت بودن خاک گلدان

با یک آزمایش ساده می‌توان کیفیت خاک گلدان را بررسی کرد:

1-برای این کار مقداری از خاک را مرطوب کنید و در دست خود قرار دهید.‌
۲- سپس اجازه دهید خاک برای دو تا سه ثانیه درون دست شما باشد.
3-بعد از آن دست خود را باز کنید و به خاک دقت کنید. دو حالت پیش می‌آید: خاک ممکن است به صورت مچاله شده بماند و یا اینکه از هم بپاشد.

اگر خاک سنگین باشد به طور قطع به صورت مچاله باقی می‌ماند، زیرا میزان رس آن بالا است. این نوع خاک زهکشی خوبی نخواهد شد و ممکن است باعث خفه شدن ریشه گل و گیاه شود. البته باید بدانید که این خاک مواد‌غذایی خوبی در خود خواهد‌ داشت.

در واقع می‌توان بیان کرد خاکی که چسبندگی کمتری داشته‌ باشد، می‌تواند خاک مناسبی باشد. در نتیجه اگر با باز کردن دست، خاک از هم پاشید می‌توانید بدون شک بیان کنید که این خاک، بهترین خاک برای گلدان است.

بیشتر بخوانید: ورمی کمپوست چیست؟ + خواص و کاربرد

بالاخره بهترین ترکیب خاک برای گلدان، چه ترکیبی است؟

در این قسمت به سوال متداولی که خیلی از علاقه‌مندان به گل و گیاه دارند، می‌پردازیم. یعنی، بهترین خاک برای گلدان چه خاکی است؟

برای اغلب گیاهان آپارتمانی، به میزان2/3 از کل خاکی که نیاز دارید، کوکوپیت و 1/3دیگر را پرلیت بریزید و خوب مخلوط کنید.

از پوکه معدنی هم برای افزایش زهکشی استفاده کنید. برای گیاهانی مانند بامبو و نخل مرداب که به رطوبت بیشتری نیاز دارند، 1/2 کوکوپیت و 1/2 پرلیت استفاده نمایید. برای کاهش هزینه از ترکیپ کوکوپیت، پیت‌ماس و ورمی‌کمپوست هر کدام 1/3 می‌توان استفاده کرد.

بیشتر بخوانید: کوکوپیت چیست و چه خواصی دارد؟

نکته پایانی

در آخر توجه داشته باشید که ترکیب خاک برای گلدان برای هر گیاه متفاوت است و کاملا به ویژگی‌های آن گیاه بستگی دارد؛ پس در ابتدا نیاز‌های گیاه خود را بشناسید و سپس برای تهیه‌ی خاک متناسب با آن اقدام کنید.
همین‌طور توجه داشته باشید خاک مناسب و مرغوب یکی از فاکتور‌های رشد گیاهان است؛ برای اینکه یک گیاه کاملا شاداب و سرزنده با رشد عالی داشته باشید باید به سایر فاکتور‌های رشد مانند آب، نور و … هم توجه کنید.